Cliënten die hopeloos te laat komen of niet komen opdagen: tenenkrullend, maar ook een insteek om iets te leren.
Cliënten komen te laat of komen niet opdagen. Iedereen heeft het al 's meegemaakt en iedereen heeft er zich al eens aan geërgerd. Kijk je vanuit het ACT-perspectief, dan zijn zowel jouw cliënts afwezigheid als ook jouw ergernis niet bepaald flexibel gedrag.
Flexibiliteit betekent immers dat je cliënt de keuze zou hebben uit een aantal gedragingen, wat duidelijk niet het geval is.
Wil je de rigiditeit ombuitgen naar flexibiliteit, kijk dan even naar de 6 toetsstenen, de 6 processen zoals we ze in ACT benoemen. Enkele voorbeelden per proces:
- Vermijding (het tegenovergestelde van acceptatie): Van welke emotie loopt je cliënt weg? Is er een angst om dichter bij pijn te komen, schaamte omdat hij/zij zich geen goede cliënt voelt, kwaadheid of afwijzing omdat je moeilijke dingen gezegd hebt, ontmoediging omdat er geen vooruitgang in de therapie lijkt te zitten… ?
- Gefuseerd met bepaalde gedachten of overtuigingen (het tegenovergestelde van defusie): Misschien heeft je cliënt allerlei ideeën over hoe therapie moet of zal verlopen. Misschien heeft je cliënt een idee van waar hij of zij al moet staan op dit moment in de therapie.
- Vooral opgaand in een beeld van zichzelf of anderen (het tegenovergestelde van zelf-als-context): Gedachten als "Ik zal toch niet veranderen.", "Het klikt niet met mijn therapeut. Het is iemand die…". Of de tegenstelling tussen jouw wil om in de therapie te werken rond de cliënt en de wil van de cliënt om te werken aan hoe hij / zij het gedrag van iemand in zijn omgeving beïnvloedt of kan beïnvloeden.
- Het moeilijk vinden om te vertoeven in dit moment, om (nog maar eens) terug te gaan in de tijd of om naar de toekomst te kijken.
- Niet kunnen vasthouden of onthouden waarom therapie belangrijk is (het tegenovergestelde van waarden). Cliënten zien soms waarom therapie belangrijk is als ze bij je zijn, maar geraken dat inzicht vervolgens helemaal kwijt als ze je een week niet hebben gezien.
- Passief of impulsief zijn (het tegenovergestelde van mindful, toegewijd handelen): Mensen hebben soms allerlei zaken te doen voor ze naar de therapie komen en kunnen dat niet loslaten of reageren impulsief: "Ik voel me nu goed, dus hoef ik ook geen therapie op dit moment."
Aan bovenstaand lijstje zitten 2 heikele aspecten.
Ten eerste interpreteren wij het gedrag van onze cliënten op basis van wat wij zien of wat er gezegd wordt. Iedereen, ook wij therapeuten, tonen soms iets wat niet echt overeenkomt met hoe we ons voelen of wat er echt gebeurt. Onze interpretatie en het beeld dat we hebben zijn dus vaak beperkt.
Ten tweede kan elke therapeut, om uiteenlopende redenen, gefrustreerd zijn door het gedrag van zijn cliënt. Je kan je cliënt niet echt helpen als je maar een half uur de tijd hebt. Je hebt meerdere mensen op de wachtlijst staan die zich wel willen of kunnen engageren. Je wordt financieel geraakt als een cliënt last minute afhaakt (en niet betaalt). Misschien vat je het wegblijven zelfs persoonlijk op en voel je een vorm van afwijzing.
De beperkte interpretatie en de ergernis zijn volkomen normaal, maar ze staan wel in de weg van onze ‘nieuwsgierige’, onbevooroordeelde houding om samen met de cliënt uit te zoeken wat er gebeurt. Misschien is het ‘rigide gedrag’ van je cliënt net hetgeen waarom hij of zij hulp zoekt, misschien gedraagt hij zich ook in andere levensdomeinen zo?
Wanneer we zelf last hebben van een tunnelvisie of wanneer onze emotie de verbinding met onze cliënt in de weg staat, zijn we zelf niet flexibel. We zijn immers geen supermensen, toch? Overloop dan even bovenstaande vragen op zoek naar hoe je zelf meer flexibiliteit aan de dag kan leggen, dan kan je opnieuw in contact gaan met je cliënt.
Vaak leer je als therapeut net uit de moeilijkste casussen het meest. De inzichten die we hier op doen, helpen ons immers om beter te worden in ons vak.
Veel succes, plezier en uitdaging gewenst!